قرآن کریم در تجارت دنیا به چند اصل اشاره می فرماید:

1- دنیا محل تجارت است

انسان در هر شرایطی در حال کسب و تجارت است و دنیا پیوسته محل داد و ستد است. خدای متعال با استخدام تعبیرهایی چون اشتراء و ثمن: «و لا تشتروا بایاتی ثمنا قلیلا» اصل حیات دنیا را تجارت، و دنیا را تجارت خانه معرفی کرده است.

2- کالا

«عمر» و «مال» انسان کالاهایی است که در بازار دنیا عرضه می شوند و انسان هر لحظه در حال از دست دادن این سرمایه و در حال تجارت است.

3- فروشنده

فروشنده انسان است. یعنی انسان هر لحظه کالایی می دهد و در برابر آن ثمن و بهایی دریافت می کند.

4- خریدار تجارت

خریدار سرمایه ی شما یا:

الف: خداست: «إِنَّ اللهَ اشتَری مِنَ المُؤمِنِینَ أَنفُسَهُم وَأَموَالَهُم بِأَنَّ لَهُم الجَنَّةَ» «خداوند جان و مال اهل ایمان را به بهای بهشت خریداری کرده» (توبه/111).

ب: شیطان:  انسان اگر عمر و مال و حیثیت اجتماعی را به خداوند نفروخت حتما در راه هوا و هوس که مسیر شیطان است هزینه خواهد کرد.

5- تجارت سودآور

اگر سرمایه های بزرگ خود (عمر و مال) را به غیر از خدا به کس دیگر بفروشیم، در این بازار ضرر کرده ایم، به  این دلیل که:

الف- خدا تنها تاجری است که، سرمایه های کم انسان را نیز خریداری می کند: «فمن یعمل مثقال ذرّة خیرا یره»(زلزله/7)

ب- عیوب جنس را اصلاح می کند و رسوا نمی سازد. (تفسیر نور،ج5، ص148)

ج- در برابر آن، بهای عظیم (بهشت ابدی) می پردازد: «خالدین فیها» (آل عمران/15)؛ (توبه/111)

د- وفای خداوند به عهد خویش تنها به این نیست که به مقدار کار نیکی که بشر انجام داده همان مقدار پاداش دهد، بلکه پاداشی بهتر می دهد: «من جاء بالحسنة فله خیر منها» (نمل/89)، یا دو برابر: «مَن ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَیُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ کَرِیمٌ» «کیست آن کس که به خدا وامى نیکو دهد تا [نتیجه‏اش را] براى وى دوچندان گرداند و او را پاداشى خوش باشد» (حدید/11) و یا بیشتر و تا ده برابر: «من جاء بالحسنة فله عشر أمثالها» (انعام/160)، یا هفتصد برابر: «مثل الّذین ینفقون أموالهم فی سبیل الله کمثل حبّة أنبتت سبع سنابل فی کلّ سنبلة مئة حبّة» (بقره/261)، گاه بیشتر: «فی کلّ سنبلة مائة حبّة و الله یضاعف لمن یشاء » (بقره/261)

ط- در معامله با خدا، سود یقینی و قطعی است: «وعدا علیه حقّا» و یا می فرماید: «و من اوفی بعهده من الله»(توبه/111)

 آیا تجارتی از این پرسودتر وجود دارد که انسان مال خدا را به خود خدا بفروشد و در ازای متاع ناپایدار، سعادت جاوید را دریافت کند.

6- تجارت زیان آور

در مقابل تجارت سودآور به تجارت خسارت بار اشاره می فرماید: «أُولئِکَ الَّذِنَ اشتَرَوُا الضَّللَةَ بِالهُدَی فَمَا رَبِحَت تِّجَارَتُهُم وَ مَا کَانُوا مُهتَدِینَ» «ایشانند که خریدند گمراهی را بجای راه راست پس تجارت آن ها سود نکرد و راه هدایت نیافتند» (بقره/16) و در موارد متعددی می فرماید: «...خسروا انفسهم»«خود را در زیان افکندند» (انعام/12-20)؛ (اعراف/9)؛ (هود/21)   (تسنیم، ج4، صص 58-96-95)

 معنی سود و زیان

به عقیده ی قرآن کریم، خسارت مال، قابل جبران است، اما خسارت در انسانیت، بالاترین خسارت ها است و قابل  جبران نیست.(تفسیر نور، ج 12، ص585) «ان الخاسرین الّذین خسروا انفسهم» (زمر/15)

آیه ی مورد بحث می گوید: همه ی کسانی که در این بازار، عمر خود را به هوس های خود یا دیگران بفروشند، در این  بازار بزرگ خسارت سنگین کرده اند که قرآن چنین تعبیراتی در مورد آن ها دارد.(تفسیر نور، ج12، ص586)

- تجارت بد انجام داده اند: «بئسما اشتروا به انفسهم» (بقره/90)

- تجارتشان سودی ندارد: «فما ربحت تجارتهم» (بقره/16)

- زیان کردند: «خسروا انفسهم» (اعراف/53)

- زیانی آشکار کردند: «خسرانا مبینا» (نساء/119)

قرآن کریم تنها راه جلوگیری از ضرر و زیان را موارد ذیل معرفی می کند:

1-ایمان بیاورند و سعی در جلب رضای خدا باشند: «آمنوا» (عصر/3)

2-نجات از خسارت زمانی است که انسان در صدد انجام کارهای نیک باشد گرچه موفق به انجام آن ها نشود.( تفسیر نور، ج12، ص587) «عملوا الصالحات» (عصر/3)

3-مؤمن نباید تنها به فکر خود باشد، بلکه در فکر رشد و تعالی دیگران نیز باشد. (همان)  «تواصوا بالحقّ»

4-در راه حق، تنها ایمان برای به مقصد رسیدن کافی نیست،  بلکه باید خود و دیگران را به صبر و استقامت و  پایداری توصیه کرد: «و تواصوا بالصبر»